ସାକ୍ଷରତା କେବଳ ବିକାଶ କରେନାହିଁ, ବରଂ ସମ୍ମାନିତ କରାଏ। ଜଣେ ଶିକ୍ଷିତ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ଆଗରେ ମସ୍ତିଷ୍କ ଆପେ ନଇଁଯାଏ। ଶିକ୍ଷିତ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କର ଏକ ନିଜସ୍ୱ ପରିଚାଳନା ପଦ୍ଧତି ଥାଏ। ଏହି ପରିଚାଳନା ପଦ୍ଧତି ସମସ୍ତଙ୍କ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର। ତେଣୁ ରାଷ୍ଟ୍ରର ପରିଚାଳନା ବା ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ପ୍ରତିଟି ବ୍ୟକ୍ତି ଶିକ୍ଷିତ ହେବା ଆବଶ୍ୟକ। ସର୍ବୋପରି ସାମାଜିକ ଚଳନି ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ସାକ୍ଷର ହେବା ଆବଶ୍ୟକ।
ଯାତ୍ରା ସମୟରେ କେଉଁ ସ୍ଥାନକୁ ଯାଉଛନ୍ତି, କେଉଁ ମେଡିସିନ୍ ଖାଉଛନ୍ତି ଇତ୍ୟାଦି ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକ କାର୍ଯ୍ୟ ପାଇଁ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ଶିକ୍ଷିତ ହେବା ଉଚିତ୍। ତେଣୁ ଲୋକମାନଙ୍କୁ ସାକ୍ଷରତାର ମହତ୍ତ୍ୱ, ଉପକାରିତା ବିଷୟରେ ଅବଗତ କରାଇବା ଏବଂ ସେମାନଙ୍କୁ ଶିକ୍ଷା ପାଇଁ ଉତ୍ସାହିତ କରିବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ପ୍ରତିବର୍ଷ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସାକ୍ଷରତା ଦିବସ ପାଳନ କରାଯାଏ।
ପ୍ରତିବର୍ଷ ବିଶ୍ୱବ୍ୟାପୀ ଏହି ଦିବସ ପାଳନ କରାଯାଏ। ଏହି ଅବସରରେ ସମାଜରେ ଶିକ୍ଷାର ମହତ୍ତ୍ୱ ବାବଦରେ ପ୍ରଚାର କରାଯାଏ। ଭାରତରେ ମଧ୍ୟ ଏହି ଦିନ ସାକ୍ଷରତା ସ୍ତର ବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ଏକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଅଭିଯାନ ଭାବରେ ପାଳନ କରାଯାଏ। ସାକ୍ଷରତାର ଲକ୍ଷ୍ୟ ହାସଲ କରିବା ପାଇଁ ଭାରତ ସରକାର 'ସର୍ବ ଶିକ୍ଷା ଅଭିଯାନ' ପରିଚାଳନା କରୁଛନ୍ତି। ଏହା ମାଧ୍ୟମରେ ସମସ୍ତ ଭାରତୀୟଙ୍କୁ ଶିକ୍ଷା ପାଇଁ ଉତ୍ସାହିତ କରାଯାଏ।
ସାକ୍ଷରତା କ’ଣ?
ସାକ୍ଷରତା ଦିବସ କେବେ ପାଳନ କରାଯାଏ?
ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସାକ୍ଷରତା ଦିବସ ପ୍ରତିବର୍ଷ 8 ସେପ୍ଟେମ୍ବରରେ ବିଶ୍ୱସ୍ତରରେ ପାଳନ କରାଯାଏ। 1966 ରେ ସାକ୍ଷରତା ଦିବସ ପାଳନ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା। ଏହି ଦିନ ପାଳନ କରିବାର ନିଷ୍ପତ୍ତି 7 ନଭେମ୍ବର 1965 ରେ ନିଆଯାଇଥିଲା। ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱରେ ସାକ୍ଷରତା ହାର ବୃଦ୍ଧି କରିବା ପାଇଁ ୟୁନେସ୍କୋ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଏକ ଦିବସ ପାଳନ କରିବାକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଥିଲା। ତା' ପର ବର୍ଷ, 8 ସେପ୍ଟେମ୍ବର 1966 ରେ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସାକ୍ଷରତା ଦିବସ ପାଳନ କରାଯାଇଥିଲା, ସେହି ଦିନଠାରୁ ପ୍ରତିବର୍ଷ ସାକ୍ଷରତା ଦିବସ ପାଳନ କରାଯାଉଛି।
ସାକ୍ଷରତା ଦିବସ 2023 ବିଷୟବସ୍ତୁ
ପ୍ରତିବର୍ଷ ବିଶ୍ୱ ସାକ୍ଷରତା ଦିବସର ଏକ ବିଶେଷ ଥିମ୍ ବା ବିଷୟବସ୍ତୁ ଥାଏ। ଗତ ବର୍ଷ, ସାକ୍ଷରତା ଦିବସର ବିଷୟବସ୍ତୁ ଥିଲା 'ଟ୍ରାନ୍ସଫରେନ୍ସିଂ ଲିଟେରିସି ଲର୍ଣ୍ଣିଂ ସ୍ପେସେସ୍'। ଏହି ବର୍ଷ ସାକ୍ଷରତା ଦିବସର ବିଷୟବସ୍ତୁ ହେଉଛି 'ପରିବର୍ତ୍ତିତ ଦୁନିଆରେ ସାକ୍ଷରତାକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା: ଏକ ସ୍ଥାୟୀ ଏବଂ ଶାନ୍ତିପୂର୍ଣ୍ଣ ସମାଜର ମୂଳଦୁଆ ଗଢିବା'।