ଦେଶାତ୍ମକବୋଧ ଫିଲ୍ମ “ପୂରବ ଔର ପଶ୍ଚିମ୍”, “ଉପକାର୍” ଓ “କ୍ରାନ୍ତି” ପାଇଁ ମନୋଜ କୁମାର ବେଶ୍ ଜଣାଶୁଣା। ଏହା ବ୍ୟତୀତ “ହରିୟାଲି ଓ ରାସ୍ତା”, “ୱ କୌନ୍ ଥି?”, “ହିମାଲୟ କି ଗୋଦ୍ ମେଁ”, “ଦୋ ବୋଦନ୍”, “ଶହୀଦ” ଓ “ରୋଟି କପଡ଼ା ଔର ମକାନ୍” ଦର୍ଶକଙ୍କର ପ୍ରଶଂସା ଗୋଟାଇଛି। ଦେଶାତ୍ମକବୋଧ ଫିଲ୍ମ କରୁଥିବାରୁ ସେ ଭରତ କୁମାର ନାଁରେ ବି ଜଣାଶୁଣା। ଏହି ନାଁ ତାଙ୍କୁ ତାଙ୍କର ଫ୍ୟାନ୍ମାନେ ଦେଇଥିଲେ।
ମନୋଜ କୁମାରଙ୍କ ପ୍ରକୃତ ନାଁ ହରିକ୍ରିଷ୍ଣା ଗିରି ଗୋସ୍ୱାମୀ। ସେ ଜଣେ ରୋମାଣ୍ଟିକ୍ ହିରୋ ଭାବେ ନିଜ କ୍ୟାରିୟର ଆରମ୍ଭ ଥିଲା। ତାଙ୍କ ଡେବ୍ୟୁ ଫିଲ୍ମ ଥିଲା “କାଞ୍ଚ୍ କି ଗୁଡ଼ିଆ”। ୧୯୬୦ରେ ଏହା ପରଦାକୁ ଆସିଥିଲା। ତେବେ ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ଦେଶାତ୍ମକବୋଧ ଫିଲ୍ମରେ ଅଧିକରୁ ଅଧିକ ଅଭିନୟ କରିଥିଲେ ଓ ନିର୍ଦ୍ଦେଶନା ବି ଦେଇଥିଲେ।
‘ଉପକାର୍’ ପାଇଁ ମନୋଜ କୁମାର ଜାତୀୟ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ପୁରସ୍କାର ପାଇଥିଲେ। ସେହିପରି ୧୯୯୨ରେ ଭାରତ ସରକାର ତାଙ୍କୁ ପଦ୍ମଶ୍ରୀ ସମ୍ମାନରେ ସମ୍ମାନିତ କରିଥିଲେ।