AG audit : ଫ୍ଲୋ ମିଟର ନଥାଇ ଜଳ ଶୋଷୁଛନ୍ତି ୧୪୫୪ଟି ଶିଳ୍ପ ସଂସ୍ଥା, ୪୬୩୪ କୋଟି ଟଙ୍କା କ୍ଷତି, ବକେୟା ୧୦୭୬୦କୋଟି ଜଳକର ଅନାଦେୟ

ରାଜ୍ୟର ୧୪୫୪ଟି ଶିଳ୍ପ ଓ ବାଣିଜ୍ୟିକ ସଂସ୍ଥା ମନଇଚ୍ଛା ଜଳ ବ୍ୟବହାର କରୁଛନ୍ତି । ଫ୍ଲୋ ମିଟର ନଲଗାଇ ଜଳ ଉଠାଉଥିବାରୁ ରାଜକୋଷକୁ ୪୬୩୪ କୋଟି ୨୦ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କାର ଜଳକର କ୍ଷତି ସହିବାକୁ ପଡ଼ିଛି । ଏନେଇ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୨୫ତାରିଖରେ ଭୁବନେଶ୍ୱରସ୍ଥିତ ଏଜି (ଅଡିଟ୍‌-୧) ନିଜର ଡ୍ରାଫ୍ଟ ଅଡିଟ୍ ରିପୋର୍ଟ ପଠାଇ ରାଜ୍ୟ ଜଳସମ୍ପଦ ବିଭାଗକୁ ସ୍ପଷ୍ଟୀକରଣ ମାଗିବା ପରେ ସରକାରଙ୍କ ଚେତା ପଶିଛି । ଆଉ ମୁଖ୍ୟ ଯନ୍ତ୍ରୀ(ଜଳ ସେବା)ଙ୍କୁ ତୁରନ୍ତ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ରିପୋର୍ଟ ଦାଖଲ କରିବାକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦିଆଯାଇଛି ।

କେବଳ ସେତିକି ନୁହେଁ ଗତମାସରେ ବିଧାନସଭାରେ ଜଳସମ୍ପଦ ବିଭାଗ ମନ୍ତ୍ରୀ ତଥା ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ମୋହନ ଚରଣ ମାଝୀ ଏକ ପ୍ରଶ୍ନର ଲିଖିତ ଉତ୍ତରରେ ରାଜ୍ୟର ବିଭିନ୍ନ ଶିଳ୍ପ ସଂସ୍ଥା ଉପରେ ୧୦୭୬୦କୋଟି ଟଙ୍କାର ଜଳକର ବାକି ରହିଥିବା ମଧ୍ୟ ସୂଚନା ଦେଇଥିଲେ । ଯାହାକି ୨୦୨୧-୨୨ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷରେ ୪୯୧୪କୋଟି ଟଙ୍କା ଥିଲା ।

୧୪୫୪ଟି ସଂସ୍ଥା ଲଗାଇନାହାନ୍ତି ଫ୍ଲୋ ମିଟର: ସିଏଜି

ଭୁବନେଶ୍ୱରସ୍ଥିତ ଏଜି(ଅଡିଟ୍‌-୧)ଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୨୫ତାରିଖରେ ରାଜ୍ୟ ଜଳସମ୍ପଦ ବିଭାଗକୁ ସ୍ପଷ୍ଟୀକରଣ ମଗାଯାଇଛି । ରାଜ୍ୟରେ ଶିଳ୍ପ ସଂସ୍ଥା ଓ ବାଣିଜ୍ୟିକ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନଗୁଡ଼ିକ ମନମୁଖୀ ସରକାରୀ ଉତ୍ସରୁ ଜଳ ଉଠାଣ କରି ଉପଯୋଗ କରୁଥିବା ସିଏଜି ତାଙ୍କ ଅଡିଟ୍ ବେଳେ ଜାଣିବାକୁ ପାଇଛନ୍ତି। ଏହି ଅନିୟନ୍ତ୍ରିତ ଓ ବେଆଇନ ଜଳଉଠାଣ ଯୋଗୁ ରାଜସ୍ୱ କ୍ଷତି ସହ ରାଜ୍ୟର ଜଳସମ୍ପଦ ପ୍ରତି ମଧ୍ୟ ବିପଦ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିବା ସିଏଜି ତାଙ୍କ ଡ୍ରାଫ୍ଟ ରିପୋର୍ଟରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ରାଜ୍ୟର ମୋଟ ୧୪୫୪ଟି ଶିଳ୍ପ ଓ ବାଣିଜ୍ୟିକ ସଂସ୍ଥା ବିନା ଫ୍ଲୋ ମିଟରରେ ସରକାରୀ ଉତ୍ସରୁ ଜଳ ଉପଯୋଗ କରୁଥିବାରୁ ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କୁ ୪୬୩୪ କୋଟି ୨୦ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କାରୁ ଅଧିକ ଜଳକର କ୍ଷତି ସହିବାକୁ ପଡ଼ିଛି । ରାଜ୍ୟର କେଉଁ ଜଳସମ୍ପଦ ଡିଭିଜନରେ କେଉଁ ସଂସ୍ଥା ଦ୍ୱାରା ଏଭଳି ଅନିୟମିତତା ହୋଇଛି ତା’ର ବିସ୍ତୃତ ତଥ୍ୟ ସିଏଜି ମଧ୍ୟ ବିଭାଗକୁ ଦେଇଛନ୍ତି ।

ସିଏଜିଙ୍କ ଏହି ଡ୍ରାଫ୍ଟ ଅଡିଟ୍ ରିପୋର୍ଟ ପରେ ଜଳସମ୍ପଦ ବିଭାଗର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ଯନ୍ତ୍ରୀ(ଇସିଆଇ)ଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ ପକ୍ଷରୁ ଅକ୍ଟୋବର ୨୫ତାରିଖରେ ମୁଖ୍ୟ ଯନ୍ତ୍ରୀ (ଜଳସେବା)କୁ ତୁରନ୍ତ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ରିପୋର୍ଟ ଦାଖଲ କରିବାକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦିଆଯାଇଛି ।

ନିୟମ ଉଲ୍ଲଂଘନ ଓ ବିଭାଗୀୟ ଅବହେଳା

ଏଜି ତାଙ୍କ ଡ୍ରାଫ୍ଟ ଅଡିଟ୍ ରିପୋର୍ଟରେ ଦର୍ଶାଇଛନ୍ତି ଯେ, ‘ଓଡ଼ିଶା ଜଳସେଚନ ନିୟମ, ୨୦୧୦\'ର ଧାରା ୨୩-କର ଖୋଲାଖୋଲି ଉଲ୍ଲଂଘନ କରାଯାଇଛି । ଫ୍ଲୋ ମିଟର ଲଗାଯାଇନଥିବାରୁ ଜଳ ବ୍ୟବହାର ଉପରେ କୌଣସି ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ରହୁନାହିଁ, ଯାହା ରାଜ୍ୟର ଜଳ ସଂପଦର ଗୁରୁତର (Water Crisis ) ଅବକ୍ଷୟ ବା ହ୍ରାସ ପାଇଁ ଦାୟୀ । ଏହା ସରକାରୀ ପ୍ରଶାସନର ଦୁର୍ବଳତା ଏବଂ ଜଳକର ଆଦାୟରେ ବିଭାଗୀୟ ଅବହେଳାକୁ ସ୍ପଷ୍ଟ ଭାବେ ଦର୍ଶାଉଛି । ଡ୍ରାଫ୍ଟ ରିପୋର୍ଟରେ ବିସ୍ତୃତ ତଥ୍ୟ ଦେଇଛନ୍ତି ଏଜି । ଉଦାହରଣସ୍ୱରୂପ ଶାଳପଦାସ୍ଥିତ ବୈତରଣୀ ଜଳସମ୍ପଦ ଡିଭିଜନ ଅଧୀନରେ ଶିଳ୍ପ ଓ ବାଣିଜ୍ୟିକ ସଂସ୍ଥା ସହ ବିନା ଚୁକ୍ତିନାମାରେ ଜଳଯୋଗାଣ ଜାରି ରହିଛି । ଯେଉଁଥିପାଇଁ ୯୬.୨୯ କୋଟି ଟଙ୍କାର ଜଳକର କ୍ଷତି ହୋଇଛି ।

ବକେୟା ଜଳକର ଆଦାୟ ପାଇଁ ସରକାର ଅନାଗ୍ରହୀ

ଇଏ ତ ଗଲା ଡ୍ରାଫ୍ଟ ଅଡିଟ୍ ରିପୋର୍ଟ , ଯେଉଁଥିରେ ବିନା ଫ୍ଲୋ ମିଟରରେ ଶିଳ୍ପ ଓ ବାଣିଜ୍ୟିକ ସଂସ୍ଥାଗୁଡ଼ିକ ଜଳ ଉପଯୋଗ କରି କୋଟିକୋଟି ଟଙ୍କାର ରାଜସ୍ୱ ଫାଙ୍କୁଥିବା ନେଇ ଏଜି ଉଦବେଗ ବ୍ୟକ୍ତ କରିଛନ୍ତି ।
 
ମାତ୍ର ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୧୮ତାରିଖରେ ରାଜ୍ୟ ବିଧାନସଭାରେ ଜଳସମ୍ପଦ ମନ୍ତ୍ରୀ ତଥା (CM Mohan Charan Majhi) ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ  ଶ୍ରୀ ମାଝୀ ଏକ ଲିଖିତ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତରରେ ଦର୍ଶାଇଥିଲେ ଯେ, ୨୦୨୪-୨୫ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷ ଶେଷ ସୁଦ୍ଧା ରାଜ୍ୟରେ ଶିଳ୍ପ ଓ ବାଣିଜ୍ୟିକ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନଗୁଡ଼ିକ ଉପରେ ମୋଟ ୧୦୭୬୦ କୋଟି ୫୫ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା ବକେୟା ଜଳକର ରହିଛି । ୨୦୨୦-୨୧ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷରେ ଏହି ବକେୟା  ପରିମାଣ ୪୯୧୪ କୋଟି ଟଙ୍କା ଥିବାବେଳେ, ୨୦୨୧-୨୨ରେ ଏହା ବୃଦ୍ଧି ପାଇ ୫୭୬୭କୋଟି ଟଙ୍କା, ୨୦୨୨-୨୩ରେ ୭୪୭୧.୩୦କୋଟି ଟଙ୍କା ଓ ୨୦୨୩-୨୪ରେ ଏହା ୯୧୪୦.୦୬ କୋଟି ଟଙ୍କାକୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥିଲା । ଏହି ଜଳକର ବକେୟା ପରିମାଣ ଚିନ୍ତାଜନକ ଭାବେ ବୃଦ୍ଧି ପାଇବାରେ ଲାଗିଥିଲେ ମଧ୍ୟ ସରକାର ସମ୍ପୃକ୍ତ ଶିଳ୍ପ ସଂସ୍ଥାଗୁଡ଼ିକଠାରୁ ନା ଜଳକର ଆଦାୟ କରୁଛନ୍ତି ନା ସେମାନେ ଜଳକର ପୈଠ କରିବାରେ ଆଗ୍ରହ ଦେଖାଉଛନ୍ତି । ଯାହାକି ରାଜସ୍ୱ ଆଦାୟରେ ସରକାରଙ୍କ ସିଧାସଳଖ ନିଷ୍କ୍ରିୟତାକୁ ସ୍ପଷ୍ଟ ଭାବରେ ଦର୍ଶାଉଛି । ଜଳକର ବକେୟା ଉପରେ ବାର୍ଷିକ ୧୦% ହାରରେ ସୁଧ ଲଗାଇବା ପାଇଁ ନିୟମ ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଏତେ ବିପୁଳ ପରିମାଣର ଟଙ୍କା ବକେୟା ରହିବା ସାଧାରଣରେ ଚିନ୍ତାଜନକ ବିଷୟ ପାଲଟିଛି ।

ବକେୟା ଆଦାୟ ପାଇଁ କାହିଁକି ହେଉନି କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ

ବକେୟା ଜଳକର ଆଦାୟ କରିବା ଓ ଅନିୟମିତତାକୁ ରୋକିବା ପାଇଁ ଜଳସମ୍ପଦ ବିଭାଗ ଦ୍ୱାରା ନିୟମ ଅନୁଯାୟୀ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନର ପ୍ରାବଧାନ ରହିଛି । ଓଡ଼ିଶା ଜଳସମ୍ପଦ ଆଇନ-୧୯୫୯ର ରୁଲ-୧୯୬୧ ଅନ୍ତର୍ଗତ ସମ୍ପୃକ୍ତ ଡିଭିଜନର ନିର୍ବାହୀ ଯନ୍ତ୍ରୀ ଅବା ଅଧୀକ୍ଷଣ ଯନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଡିମାଣ୍ଡ ନୋଟିସ୍ ପଠାଯାଇ ବକେୟା ଜଳକର ଆଦାୟର ପ୍ରାବଧାନ ରହିଛି । ପ୍ରତିବର୍ଷ ଏପ୍ରିଲ ପହିଲାରୁ ବକେୟା ଜଳକର ଉପରେ ୧୦% ସୁଧ ହାରରେ ଏହି ବକେୟା ରାଶି ବୃଦ୍ଧି କରାଯିବାର ନିୟମ ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ବିଭାଗୀୟ ଯନ୍ତ୍ରୀମାନଙ୍କ ସଲାସୁତୁରା ଓ ସରକାରଙ୍କ(Odisha Government) ନିଷ୍କ୍ରିୟତା ଯୋଗୁ ରାଜକୋଷକୁ ହଜାର ହଜାର କୋଟି ଟଙ୍କାର ରାଜସ୍ୱ କ୍ଷତି ସହିବାକୁ ପଡ଼ୁଥିବା ଚର୍ଚ୍ଚା ହେଉଛି ।