ରାଉରକେଲା (ସତ୍ୟାନନ୍ଦ ମହାନ୍ତି): ରାତି ପାହିଲେ ମକର ସଂକ୍ରାନ୍ତି। ହିନ୍ଦୁମାନଙ୍କର ଏହା ଏକ ମହାନ ପର୍ବ ହୋଇଥିବାରୁ ଏଥିଲାଗି ରାଉରକେଲା ଇସ୍ପାତ ସହରରେ ବ୍ୟାପକ ପ୍ରସ୍ତୁତି ଚାଲିଛି। ସେଥିପାଇଁ ମୁଢ଼ି ମୁଆଁ, ଖଇ ମୁଆଁ, ଚୁଡା ମୁଆଁ, ଗୁଡ଼, ନଡ଼ିଆ ଓ କଦଳୀ ବଜାରରେ ଲାଗିଛି ନିଆଁ। ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ମୁଆଁ ସହ ବଜାରରେ ଆଉ ଗୋଟିଏ ସାମଗ୍ରୀର ବେଶୀ ଚାହିଦା ରହିଛି। ତା’ ହେଲା ତିଲ-କୁଟ। ତିଲ ଅର୍ଥ ରାଶି ବା ଖସା। ରାଶିକୁ ହେମଦସ୍ତାରେ କୁଟି ଏହି ମିଠା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଏ। ସେଥିପାଇଁ ମକରରେ ଏହାର ନାଁ ତିଲ-କୁଟ ରଖାଯାଇଛି।
ତିଲ-କୁଟର ପ୍ରସ୍ତୁତି ପ୍ରଣାଳୀ ମଧ୍ୟ ବେଶ୍ ଚମତ୍କାର। ରାଶି, ଚିନି, ଅଳେଇଚ ଓ କାଜୁ ଆଦିକୁ ମିଶ୍ରଣ କରାଯାଇ ଚୁଲିରେ ପାଗ କରାଯାଏ। ପାଗ ହୋଇ ଗଲା ପରେ କାନ୍ଥରେ ଲାଗିଥିବା ଏକ ବଡ଼ କଣ୍ଟାରେ ଏହାକୁ ଫେଣା ଯାଇଥାଏ। ଫେଣା ସରିଲା ପରେ ଗୋଲ ଗୋଲ ଗୁଳା କରାଯାଇ ହେମଦସ୍ତାରେ ପିଟି ପିଟି ତିଲ କୁଟ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଇଥାଏ। ଏଠାକାର ସ୍ଥାନୀୟ ବ୍ୟବସାୟୀମାନେ ବିହାରର ଗୟାରୁ କାରିଗର ଆଣି ଏହି ତିଲ କୁଟ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଥାନ୍ତି। ଖୁଆ, ଚିନି, ଗୁଡ଼ରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ ତିଲ କୁଟ ଦାମ ସବୁଠାରୁ ଅଧିକ। କିଲୋ ପ୍ରତି ୫୦୦ ଟଙ୍କା ବୋଲି ଜଣାପଡ଼ିଛି। ପ୍ରତିବର୍ଷ ମକରରେ ତିନିରୁ ଚାରି ଟନ ତିଲ କୁଟ ରାଉରକେଲା ବଜାରରୁ ବାହାରୁଥିବା ବେଳେ ୨୦ ରୁ ୨୫ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କାର ବେପାର ହୋଇଥାଏ। ରାଉରକେଲାରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ ତିଲ କୁଟ ସୁନ୍ଦରଗଡ଼, ସମ୍ବଲପୁର, ଝାରସୁଗୁଡା ଜିଲ୍ଲା ସହ ଛତିଶଗଡ଼ର ବିଳାଶପୁର, ଝାରଖଣ୍ଡର ଚକ୍ରଧରପୁର, ମନୋହରପୁର, ଚାଇବସା ଆଦି ସ୍ଥାନକୁ ମକର ପାଇଁ ପଠା ଯାଇଥାଏ।
ମକର ସଂକ୍ରାନ୍ତିକୁ ବିହାରରେ ବଡ଼ ଆକାରରେ ପାଳନ କରାଯାଇଥାଏ। ବଜାରରୁ ତିଲ କୁଟ କିଣିବାକୁ ଏହି ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ଲୋକଙ୍କ ବେଶ ଆଗ୍ରହ। ତିଳ ପୂଜା କରି ଅର୍ପଣ କରିବା ମହତ ଦାନ ଓ ଏହା ଦ୍ୱାରା ପୁଣ୍ୟ ହୁଏ ବୋଲି ବିହାରୀ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ଲୋକଙ୍କ ବିଶ୍ୱାସ ରହିଛି। ବଜାରରୁ ତିଳ ଓ ତିଲ କୁଟ କିଣି ମକର ଦିନ ଅର୍ପଣ କରିଥାଆନ୍ତି।