ହର୍ଷକ୍ରାବ ଏକ ବିରଳ ପ୍ରଜାତିର ପ୍ରାଣୀ। ବିଶ୍ୱର ପ୍ରାୟ ସର୍ବ ପୁରାତନ ଜୀବାଷ୍ମ ଭାବେ ଏହାକୁ ବିବେଚନା କରାଯାଏ। ଏହା ରକ୍ତର ରଙ୍ଗ ଧଳା। ମାତ୍ର ବାୟୁ ଶଂସ୍ପର୍ଶରେ ଆସିଲେ ଏହାର ରକ୍ତ ନୀଳ ହୋଇଯାଏ। ସେଥିପାଇଁ ଏହି ବିରଳ ପ୍ରଜାତିର ପ୍ରାଣୀକୁ ନୀଳ ରକ୍ତ କଙ୍କଡ଼ା କୁହାଯାଏ। ଏମାନେ ଆମେରିକା, ଇଣ୍ଡୋନେସିଆ, ଚୀନ ଓ ମାଲେସିଆ ବ୍ୟତୀତ ଭାରତ ସୁନ୍ଦରବନଠାରୁ ପାରାଦୀପ ମଧ୍ୟରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳନ୍ତି। ମାତ୍ର ସେମାନଙ୍କ ପାଇଁ ବାଲେଶ୍ୱର ଜିଲ୍ଲା ଚାନ୍ଦିପୁର, ବାହାବଳପୁର, ବଳରାମଗଡ଼ି ଓ ବାରହଜାରିଆ ବେଳାଭୂମି ସୁରକ୍ଷିତ ଥିବାରୁ ବେଶୀ ଦେଖିବାକୁ ମିଳନ୍ତି। ମାତ୍ର ଏବେ ଏମାନଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ଦିନକୁ ଦିନ ହ୍ରାସ ପାଇବାର ଲାଗିଛି। ଏହି କଙ୍କଡ଼ା ହ୍ରାସ ପାଇବାର ପ୍ରକୃତ କାରଣ ଜଣାପଡ଼ି ନଥିଲେ ମଧ୍ୟ ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗ ଦେଇ ପଡ଼ୋଶୀ ଦେଶକୁ ଚାଲାଣ ହେଉଥିବା ସନ୍ଦେହ କରାଯାଉଛି।
ନୀଳରକ୍ତ କଙ୍କଡ଼ାର ରକ୍ତରୁ ତିଆରି ହୁଏ ଲାଲ୍ ଟେଷ୍ଟ୍ କିଟ୍
ନୀଳରକ୍ତ କଙ୍କଡ଼ାକୁ ହନିମୋନିକ୍ କ୍ରାବ କୁହାଯାଏ
ନୀଳରକ୍ତ କଙ୍କଡ଼ାକୁ ହନିମୋନିକ କ୍ରାବ୍ କୁହନ୍ତି। କାରଣ-ଏମାନେ ସମୁଦ୍ର ଢେଉରେ ସାଥୀ (ପୁରୁଷ ଓ ସ୍ତ୍ରୀ) ହୋଇଆସନ୍ତି। ଯେତେ ଚେଷ୍ଟା କଲେ ସେମାନଙ୍କୁ ଅଲଗା କରିହୁଏ ନାହିଁ। ବିଶେଷଜ୍ଞଙ୍କ ମତରେ ସ୍ତ୍ରୀ କଙ୍କଡ଼ା ଦେହରେ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିବା ଫେନୋମେନା ପୁରୁଷ କଙ୍କଡ଼ାକୁ ଆକର୍ଷିତ ହୋଇଥାଏ। ସେଥିପାଇଁ ସେମାନେ ସବୁବେଳେ ସାଥୀ ହୋଇ ଆସନ୍ତି। ସ୍ତ୍ରୀ କଙ୍କଡ଼ା ବାଲିରେ ଗାତ କରି ଅଣ୍ଡା ଦେବା ପରେ ପୁରୁଷ କଙ୍କଡ଼ା ସ୍ପର୍ମ ଛାଡ଼ି ଥାଏ। ପରେ ସେମାନେ ସାଥୀ ହୋଇ ନୀଳ ସମୁଦ୍ରକୁ ଚାଲି ଯାଆନ୍ତି। ସ୍ତ୍ରୀ ନୀଳରକ୍ତ କଙ୍କଡ଼ା ଥରକେ ଗୋଟିଏ ଜାଗାରେ ୫୦୦ ଅଣ୍ଡ ଦେଇଥାଆନ୍ତି। ଗୋଟିଏ ସିଜିନ୍ରେ ସ୍ତ୍ରୀ କଙ୍କଡ଼ା ୫୦୦୦ରୁ ୮୦୦୦ ଅଣ୍ଡା ଦେଇଥାଏ।
ଥାଇଲାଣ୍ଡରେ ରହିଛି ହର୍ଷକ୍ରାବ୍ ରେସ୍ତୁରାଣ୍ଟ
ଭାରତକୁ ଛାଡ଼ା ଆମେରିକା, ଚୀନ, ମାଲେସିଆ ଓ ଇଣ୍ଡୋନେସିଆରେ ନୀଳରକ୍ତ କଙ୍କାଡ଼ାକୁ ଖାଦ୍ୟ ରୂପେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ। ଏପରି ଥାଇଲାଣ୍ଡରେ ହର୍ଷକ୍ରାବ୍ ନାଁରେ ଗୋଟିଏ ରେସ୍ତୁରାଣ୍ଟ ରହିଛି। ଯେଉଁଠି ନୀଳରକ୍ତ କଙ୍କଡ଼ାର ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ବ୍ୟଞ୍ଜନ ମିଳିଥାଏ। ଦୂରଦୂରାନ୍ତରୁ ଆସୁଥିବା ଲୋକେ କଙ୍କଡ଼ାର ସ୍ୱାଦ ଉଠାଇ ଥାନ୍ତି।
ସଚେତନତା ଜରୁରି
କିଏ କଣ କହୁଛନ୍ତି
ପଣ୍ଡିଚେରି ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର ପ୍ରଫେସର ଜୟନ୍ତ କୁମାର ମିଶ୍ର କହିଛନ୍ତି-“କୋଟିକୋଟି ବର୍ଷ ହେଲା ସମୁଦ୍ର ଭିତରେ ରହିଆସୁଛନ୍ତି ଏହି ବିରଳ ପ୍ରଜାତିର ଜୀବ ନୀଳରକ୍ତ କଙ୍କଡ଼ା। ମାତ୍ର ମଣିଷର କୁପ୍ରକୃତି ପାଇଁ ସେମାନେ ଲୋପ୍ ପାଇଯିବାକୁ ବସିଲେଣି। ବେଳାଭୂମିର ପରିବେଶ ଓ ଅଣ୍ଡାଦାନ ସ୍ଥାନ ନଷ୍ଟ ହେଉଥିବାରୁ ସେମାନଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା କମୁଛି। ଏଥିପ୍ରତି ସମୁଦ୍ର କୂଳିଆ ଲୋକଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସଚେତନତା କରାଯିବା ଆବଶ୍ୟକ।”
ପରିବେଶବିତ୍ ସିଦ୍ଧାର୍ଥ ପତି କହିଛନ୍ତି-“ନୀଳରକ୍ତ କଙ୍କଡ଼ା ହେଉଛି ଜୈବ ଜୀବାସ୍ମ। ଡାଇନୋସର ବହୁ ପୂର୍ବରୁ ଏହି ଜୀବ ଆସିଛି। ବହୁ ପ୍ରତିକୂଳ ପରିବେଶ ସତ୍ତ୍ୱେ ଏବେବି ଏହି ଜୀବ ସମୁଦ୍ରରେ ତିଷ୍ଠି ରହିଛନ୍ତି। ଏବେ ଆମର ପ୍ରଥମ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ଏହି ଜୀବକୁ ବଞ୍ଚାଇ ରଖିବା। ଏହାଛଡ଼ା ଏହି ଜୀବ ଉପରେ ଗବେଷଣା ପାଇଁ ଏକ ରିସର୍ଚ୍ଚ ସେଷ୍ଟର ନିର୍ମାଣ ହେବା ଜରୁରି।”
ଶିଳ୍ପୀ କେଶୁ ଦାସ କହିଛନ୍ତି-“ପିଲାବେଳେ ବେଳାଭୂମିରେ ନୀଳରକ୍ତ କଙ୍କଡ଼ା ଦେଖି ଖେଳୁଥିଲି। ଯେତେବେଳେ ଏହାର ମହତ୍ୱ ଜାଣିଲି ଏହି କଙ୍କଡ଼ାର ସଂରକ୍ଷଣ ପାଇଁ ମନ ବଳାଇଲି। ସମୁଦ୍ର କୂଳବର୍ତ୍ତୀ ଲୋକଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଏ ସମ୍ପର୍କରେ ସଚେତନ କରିବାକୁ କରୁଛି। ମୁଁ ଜଣେ ଚିତ୍ର ଶିଳ୍ପୀ ହୋଇଥିବାରୁ ନୀଳରକ୍ତ କଙ୍କଡ଼ା ସମ୍ପର୍କରେ ଚିତ୍ର କଳା ମାଧ୍ୟରେ ସଚେତନତା କରୁଛି।”