କଥାରେ ଅଛି ମର୍ତ୍ତ୍ୟମଣ୍ଡଳେ ଦେହ ବହି ଦେବତା ହେଲେ ବି ମରଇ। ଅର୍ଥାତ ଜନ୍ମ ଓ ମୃତ୍ୟୁ ଦୁନିଆର ଏକ ଚିରନ୍ତର ସତ୍ୟ। ମଣିଷର ଯେପରି ଜନ୍ମ ଅଛି ସେପରି ମୃତ୍ୟୁ ବି। ଭଗବାନଙ୍କ ଅବତାରରେ ବି ଜନ୍ମ-ମୃତ୍ୟୁ ସୁନିଶ୍ଚିତ। ଯୁଗେ ଯୁଗେ ପ୍ରଭୁ ଅସୁରମାନଙ୍କର ସଂହାର ଓ ପାପର ନାସ କରିବାକୁ ଧରିତ୍ରୀରେ ଅବତରଣ କରିଥାଆନ୍ତି। ଆଉ ନିଜ କାର୍ଯ୍ୟସମାପ୍ତ ପରେ ସେମାନେ ଏ ଧରାପୃଷ୍ଠରୁ ବିଦାୟ ନେଇ ଯାଆନ୍ତି। ଏହି ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ ଆମେ ଜାଣିବା ଭଗବାନ୍ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କ ଅବତାର ଶ୍ରୀରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କର କିଭଳି ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିଲା।
ଥରେ ଶ୍ରୀରାମ ନିଜ ମୁଦିକୁ ଚଟାଣରେ ଏକ ଗାତ କରି ପକେଇଦେଇଥିଲେ। ହନୁମାନଙ୍କୁ ଖୋଜି ଆଣିବାକୁ କହିଥିଲେ। କିନ୍ତୁ ଏଥିପାଇଁ ହନୁମାନ୍ଙ୍କୁ ନିଜ ଆକାର ଛୋଟ କରିବାକୁ ପଡ଼ିଥିଲା। ସେଥିପାଇଁ ହନୁମାନ ଭଅଁର ରୂପ ଧାରଣ କରି ସେହି ଗାତ ଭିତରକୁ ଯାଇଥିଲେ। କିନ୍ତୁ ତାହା କୌଣସି ସାଧାରଣ ଗାତ ନଥିଲା ତାହା ଏମିତି ଏକ ଲମ୍ବ ସୁଡ଼ଙ୍ଗ ଥିଲା ଯାହା କି ସିଧା ନାଗ ଲୋକ ସହିତ ସଂଯୋଗ ଥିଲା। ଯେଉଁ ସୁଡ଼ଙ୍ଗରେ ସେହି ମୁଦି ଥିଲା ସେଥିରେ ଆହୁରି ଅନେକ ରାମଙ୍କ ନାଁର ମୁଦି ଥିଲା। ତାକୁ ଦେଖି ହନୁମାନ ଚିନ୍ତାରେ ପଡ଼ିଗଲେ। ସେ ସମୟରେ ହନୁମାନଙ୍କ ମନରେ ଧାରଣ ଆସିଲା ଯେ ବୋଧ ହୁଏ ଏହା ତାଙ୍କ ବିରୋଧରେ ଏକ ଷଡ଼ଯନ୍ତ୍ର ଥିଲା। ଏତିକି ଭାବି ସେଠାରୁ ଫେରିବା ପୂର୍ବରୁ ଯମରାଜ ଶ୍ରୀରାମଙ୍କୁ ନେଇ ଆସିଥିଲେ। ତେବେ ଏହା ଏକ କାରଣ କୁହାଯାଉଥିବା ବେଳେ ଶ୍ରୀରାମଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁକୁ ନେଇ ଅନେକ କାହାଣୀ ରହିଛି।
